Kruisbessenstruik
Standplaats van de kruisbes
Bekijk een grotere versie van deze afbeelding Als een van de weinige fruitsoorten groeit de kruisbes ook in halfschaduw. Dat is een groot voordeel als je nog een hoekje over hebt waar de zon niet de hele dag schijnt. Zoals bij mijn tuin (klik op de foto) op het noorden het geval is. Als je de keuze hebt is het wel beter om een zonnige plaats te kiezen. De kruisbessen geven de voorkeur aan droge tot licht vochtige grond. Ze moeten in ieder geval niet te nat staan.
Kies een kruisbessenras
Bekijk een grotere versie van deze afbeelding Kies een ras dat past bij jouw wensen. Kijk hiervoor eens in de kruisbessenrassenlijst. Als je wat meer plaats in je tuin hebt kies dan vooral een paar verschillende rassen en kleuren (rood, groen, geel of wit). Dat ziet er mooi uit (zoals op deze foto van De Nieuwe Tuin uit België). Belangrijk is dat je vroeger en later rijpende rassen kiest. Zo zorg je voor een lang kruisbessenseizoen. Kortom: langer genieten van verse kruisbessen!
Tips voor het planten
Bekijk een grotere versie van deze afbeelding Kruisbessenstruiken koop je in een klein potje. De kluit met wortelen is dus ook klein maar graaf toch een ruim plantgat. Zo maak je het de plant makkelijk om snel wortel te schieten. De struik is van september tot maart te planten. In het najaar planten is beter. Een moestuinder vertelde mij een wijsheid van zijn vader: Een kruisbessenstruik geplant in het najaar zal gaan groeien. Een kruisbessenstruik geplant in het voorjaar kan gaan groeien.
Bekijk een grotere versie van deze afbeelding Plant de kruisbessenstruiken op 1 meter afstand van elkaar zodat de planten altijd genoeg ruimte hebben. Haal de planten voorzichtig uit de pot. Om de plant los te krijgen, druk je de onderkant van de pot een beetje naar binnen totdat de kluit loskomt. Trek nu voorzichtig aan de stam om de kluit uit de pot te trekken. Plaats de kluit met struik rechtop in het plantgat. Plant de struik zo diep dat de kluit uit het potje precies onder de aarde komt.
Bekijk een grotere versie van deze afbeelding Giet hier nu flink wat water bij en laat het water even wegzakken. Vul nu het plantgat met aarde en druk het goed aan. Giet er opnieuw ruim water bij. Zorg dat de grond de eerste week/twee weken na het planten goed vochtig blijft. De plant heeft in het begin anders moeite om goed aan te slaan. Vooral als het droog of erg warm weer is. Na verloop van tijd heeft de plant wortel geschoten en komt hij zelf aan water. In het begin is dit nog niet het geval.
Verwijder stokjes en knip het lint door. Zorg dat de takjes niet meer met elkaar verward zijn. De struikjes op de foto zijn van voor naar achter: Hinnonmaki Grün, Hinnonmaki Gul en Hinnonmaki Röd. Ik kijk uit naar de eerste oogst!
Mesten
In het voorjaar heeft de struik wat mest nodig maar zeker niet veel. Matig bemesten dus met bijvoorbeeld een handje gedroogde koemest per struik.
Snoeien
De kruisbes kun je in juli tot september direct na de oogst snoeien. Het beste is om de kruisbessenstruik in februari of maart te snoeien voordat de struik weer gaat uitlopen. Het is belangrijk om zo te snoeien dat je een verticaal groeiende struik krijgt met tussen de 5 en 8 takken. Zo krijg je grote gezonde kruisbessen. Knip takken weg die naar beneden hangen of elkaar kruisen. Het doel is een open struik zodat er lucht en licht binnenin komt. Hiermee voorkom je ziektes in de plant.
Stekken
De kruisbes is goed te stekken. Je kunt dit doen door afleggers te maken. Ook kun je stekken maken door stukken snoeihout op water of direct in de aarde te zetten. Lees voor alle tips en trucs het artikel over kruisbessen stekken.
Oogsten
Bekijk een grotere versie van deze afbeelding Wanneer je oogst is afhankelijk van de rijptijd van het ras of de rassen die je gekozen hebt. Daarnaast speelt het doel van je oogst ook een rol. Wil je de kruisbessen vers eten? Laat ze wat langer hangen tot ze zoeter zijn. Voor jam is het beter om wat vroeger te oogsten. Van wat zuurdere bessen krijg je veel lekkerdere jam. Ook geleert de vrucht dan beter van zichzelf. Als je een flinke oogst hebt kun je de kruisbessen ook invriezen. Ze zijn na het ontdooien niet meer zo mooi als daarvoor maar de smaak is nog prima.
Maar let op: voor je kunt oogsten moet je eerst zorgen dat de vogels je niet voor zijn. Lees hier alles over kruisbessen beschermen tegen vogels.
Kruisbessenstruiken kopen
Goede telers en tuincentra verkopen kruisbessen met vermelding van het ras. Het ras is bepalend voor de smaak, kleur, rijptijd en ook het gebruik (in de keuken of om vers op te eten). Laat je dus niet afschepen met omschrijvingen zoals kruisbes, groen
.
Online kruisbessen kopen is mogelijk bij:
Tuincentra en telers die kruisbessen verkopen:
Fruitbomen.net
Toegangseweg 18
2771XM Boskoop
tel: +31 (0)6-18431532
www.fruitbomen.net
Jungheim Boomkwekerijen
Haringweg 3a
2975 LB Ottoland
www.jungheimboomkwekerijen.nl
Kwekerij de vrolijke noot
Oosterbutenweg 2
8351 GH Wapserveen
tel/fax +31 (0)521-321580
www.devrolijkenoot.nl
Boomkwekerij Jo Frijns en Zonen
Groot Welsden 30
6269 EV Margraten
Tel. +31 (0)43-4581246
www.boomkwekerij-frijns.nl
Plantentuin Esveld
Rijneveld 72
2771 XS Boskoop
Tel. +31 (0)172-213289
www.esveld.nl
Boomkwekerij en Groencentrum “De Batterijen”
Bonegraafseweg 68
4051 CH Ochten
Telefoon: 0344 64 12 71
www.batterijen.nl
België:
Waarschuwing: hier tref je echte Kruisbessen enthousiastelingen!
‘Proef’tuin
Bauwerwaan 62
9930 Zomergem
+32 (0)92700073
mail@proeftuin.eu
www.proeftuin.eu
Reacties
Over deze site
Kruisbes.nl is een site van Okke Amerongen. Lees op over Kruisbes.nl alles over het doel van deze site.
linda 15 juli 2013 22:47 uur
Morgenochtend ga ik me ‘storten’ op het maken van jam. Heb drie kilo geoogst en dat is nog niet eens de helft. Ik ben blij dat ik je site ontdekt heb…je bent een prima ambassadeur voor kruisbessen!!! Ik zal ook zeker eens wat andere recepten uitproberen. Leuk ook dat je de bessen kunt invriezen. Dat wist ik niet. Bedankt voor alle handige tips.
Lieke 21 juli 2013 00:18 uur
Ik heb eigenlijk een vraag
Moet ik 2 kruisbes planten poten voor kruisbestuiving of is dit bij de kruisbes niet nodig ?
Gr. Lieke.
Chriscaatje 22 juli 2013 11:41 uur
Goed artikel, maar mijn kruisbessen zijn dit jaar wel rood geworden maar superklein. Wat kan de oorzaak hiervan zijn? Ze staan in Zeeland (Hulst).
Okke Amerongen 25 juli 2013 23:22 uur
Hallo Lieke, De kruisbes kun je ook als enkele struik planten. Er komen gewoon kruisbessen aan.
Okke Amerongen 25 juli 2013 23:24 uur
Hallo Chriscaatje, De bessen hebben net als veel planten last gehad van droogte. Hierdoor zijn mijn kruisbessen ook aan de kleine kant. Ik weet natuurlijk niet exact hoe het weer in Zeeland was maar de laatste weken was het gewoon erg droog en voor grote bessen heb je mooi weer maar ook wat vocht nodig.
coriene 28 juli 2013 11:19 uur
Hallo Okke,
Vandaag voor het eerst kruisbessen geoogst uit eigen tuin op Zweedse bodem. Ik ga de kruisbessenbrulle uitproberen!
Wat leuk om te lezen over dat kruisbessenfestival! Skillinge ligt 80 km vanwaar ik woon in Skåne, ik ga in ieder geval naar het festival toe en mocht de brulle goed lukken dan schrijf ik me in als deelnemer voor de wedstrijd. Ik ben zelf Nederlands en ken een aantal mensen van verschillende nationaliteiten die dit festival ook leuk zouden vinden!
Kun je me meer informatie geven over de herkomst van het kruisbessenbrullerecept dat op je website staat?
Fruitige groeten uit Zweden,
Coriene
jeannette van toren 28 juli 2013 16:08 uur
waarom verliest de kruisbes haar bladeren en wanneer moet je oogsten? ze vallen nu van de struik maar zijn nog zuur
Okke Amerongen 28 juli 2013 20:23 uur
Hallo Coriene, Leuk dat je naar het Zweedse kruisbessenfestival gaat. Het kruisbessenbrûlee recept heb ik van een lezeres gekregen. Ik heb het vervolgens zelf gemaakt en op de foto gezet en het was erg lekker. Ik heb helaas verder geen extra informatie voor je. Veel succes op het festival!
Okke Amerongen 28 juli 2013 20:24 uur
Hallo Jeannette, Kan het zijn dat de struiken last hebben van droogte? Is er verder iets te zien aan de struik. Het is anders erg moeilijk in te schatten waar het aan ligt. Mijn eerste indruk is gewoon droogte.
jeannette van toren 31 juli 2013 07:30 uur
bladeren lijken aangevreten alvast bedankt
Joke van den Akker 21 augustus 2013 21:06 uur
Vorig jaar kocht ik een kruisbessenstruik met de vruchten er aan.
Dit jaar heb ik in maart de struik gesnoeid, volgens de aanwijzingen op een tuinsite.
Hij staat op een zonnige plek en krijgt vrijwel dagelijks water.
Ook heb ik er as bij gegooid, dat zou de vruchtvorming bevorderen.
Daarna is hij flink uitgelopen, maar er is geen bloemetje of vrucht te bekennen.
Hij ziet er prima uit.
Wat is de oorzaak?
Groet,
Joke
peter 23 augustus 2013 12:26 uur
heb in het najaar een kruisbes geplant volgens voorschift (beetje mestkorrels) nu eind augustus geen kruisbes te ontdekken hoe kan dat?
of geeft het eerste jaar geen vruchten
Okke Amerongen 25 augustus 2013 14:11 uur
Hallo Joke, Ik kan zo niet zeggen waar dit aan kan liggen. Misschien heb je te drastisch gesnoeid? Ik zou volgend jaar even niet of minder snoeien en kijken of de struik nu wel bloeit. Als dat niet het geval is dan is er echt een probleem met de struik en zou ik hem helaas vervangen.
Okke Amerongen 25 augustus 2013 14:12 uur
Hallo Peter, Een kruisbessenstruik kan ook in het eerst jaar al vruchten geven maar dat is afhankelijk hoe ver de struik in zijn ontwikkeling is. Volgend jaar zou je in het voorjaar bloesem moeten hebben en wel een oogst moeten krijgen. Nog even geduld dus.
Björn 29 augustus 2013 06:14 uur
Hallo, ik heb een vraag omtrent kruisbessen en het opbinden er van op een hek of vertikale, of horizontale draad, de plant die ik zonet gekocht heb, is zoals je op de foto toonde maar hoe kan ik ze aanbinden, en hoe krijg je van die scheuten die je kunt gebruiken om aan te binden, mag ik ze nu al knippen? Ik ben een beetje een vroege planten, eind augustus, de groetjes
Okke Amerongen 1 september 2013 06:39 uur
Beste Björn, Je kunt de langste scheut aan een hek of een draad binden. De rest snoei je dan tot op een centimeter of 20. Ik zou ze snoeien zodra het blad gevallen is maar voor het echt winter met stevige vorst is. In dit artikel zie je hoe Marc Geens het doet. Hij is een echte kruisbessenspecialist: https://www.kruisbes.nl/nieuws/proeftuin-in-zomergem-in-belgie-bezoek-aan-open-dag-2012/ Klik even op de 2e foto dan zie je in groot formaat hoe hij zijn kruisbessenstruiken heeft geleid. Veel succes!
Anne Martine 22 september 2013 16:10 uur
Hallo, heerlijk zijn ze, kruisbessen. Ik zou er graag een paar struiken van op mijn keukendak zetten. Doen ze het goed in een speciekuip, of gaan de wortels erg diep?
In Duitsland heb ik ze bij een benzinepomp gekocht voor €3/kg begin zomer 2011. Zo goedkoop ben ik ze in NL nog niet tegen gekomen. Bij de natuurvoedingswinkel betaal je 10 x zoveel. Daar maak je geen taart of jam mee…
Fijn dat deze site er is. Ik zal hem vaker raadplegen.
Okke Amerongen 22 september 2013 17:21 uur
Hallo Anne Martine, De kruisbessen kun je prima in een kuip planten. Een van de lezers van deze site heeft kruisbessen op een dakterras op de 6e verdieping. Lees dit artikel maar eens: https://www.kruisbes.nl/nieuws/op-6-hoog-een-rijke-oogst-aan-kruisbessen/. Veel succes!
Anne Martine 22 september 2013 17:40 uur
Dankjewel!
Paul Breekveldt 27 oktober 2013 12:32 uur
Ik heb een aantal kruisbesstruiken, groen, waarvan ik wel wat vruchten eet, maar de echt lekker rijpe zijn altijd aangevroten door een insekt. Beest bijt de vrucht open, die dan snel wegrot. Jammer, want de echt rijpe vrucht heeft een verfijnde, kaneelachtige smaak. Ik heb al eens een struik ‘verpakt’ in vitrage, maar dat hielp niet tegen beest… wie weet een oplossing? Paul
Marjan 16 november 2013 10:03 uur
Heb begin november een kruisbes-struikje geplant, nu is mijn vraag of ik hem moet “inpakken” tegen de (nacht)vorst.
LAURENS 19 november 2013 10:13 uur
vraag , verlangen kruisbessen een zuur achtige grond of geef dat niet ??
Okke Amerongen 20 november 2013 20:03 uur
Hallo Marjan, Als dat een volgroeide plant is (bijvoorbeeld uit een tuincentrum) dan hoef je hem niet in te pakken tegen nachtvorst.
Okke Amerongen 20 november 2013 20:03 uur
Hallo Laurens, Kruisbessen zijn makkelijke struiken die het op de meeste grondsoorten goed doen. Ik zou me daar verder geen zorgen over maken.
Vermeire jenny 28 januari 2014 11:16 uur
Vorig jaar heb ik voor de eerste maal een kruisbessenstruik geplant in een grote pot en had er zeer lekkere bessen van tot op het moment dat familie rups er zich kwam vestigen en zowat alle bladeren opat en de bessen precies niet meer groeiden.Wat kan ik doen om dit in de toekomst te voorkomen?Het waren heel kleine groene rupsjes die ik dan ook veel te laat had opgemerkt.
Okke Amerongen 8 februari 2014 06:48 uur
Hallo Jenny, Vorig jaar heb ik ook rupsjes in mijn kruisbessenstruiken gehad. Het is waarschijnlijk de bessenbladwesp. Het beste is bij de eerste rupsjes ze handmatig te verwijderen. Gewoon met je vingers kapot wrijven op het blad. Daarnaast heb ik bij het tuincentrum een biologisch bestrijdingsmiddel gevonden. Deze gecombineerde aanpak zorgde ervoor dat ik toch nog wat oogst had. Maar de struikjes zagen er slecht uit. Dit jaar ga ik het beter in de gaten proberen te houden.
Thea Zwart 13 februari 2014 11:53 uur
Beste Okke,vorig jaar een kruisbesstruik gekocht,in pot gelaten en veel vrucht gehad.Daarna in de tuin gezet,wel vrucht maar nooit volle rijpheid en afval van de bes.Wat is er aan de hand?moet ik nu de afhangende takken snoeien?Graag antwoord en nu alvast bedankt.Thea Zwart
Okke Amerongen 13 februari 2014 17:58 uur
Hallo Thea, Ik weet niet waarom de bessen afgevallen zijn. Misschien staat de struik om een slechte plek (te nat/te weinig licht)? Het is nu in ieder geval een goed moment om de afhangende takken te snoeien. Veel succes!
harm 4 april 2014 15:52 uur
ik heb grote pot voor het bolkon hij nog klijn kan hem nu in die grote pot druken met tuin grond en wat pokon ik ribes uva crispa
Dehet 20 april 2014 18:09 uur
Heb gisteren een kruisbes op stam geplant, veel water gegeven maar toch hangen de blaadjes heel slap. Denk dat er te veel kleine wortels zijn afgebroken. Komt dit nog goed?
Ria de Jongh 27 april 2014 14:35 uur
Ik heb een vraag ik heb vorig jaar een kruisbesstruikje gekocht dat heeft niet gebloeid maar ik heb geduld nu staat hij als dood hout in mijn tuin omdat ik wilde zien of de struik niet dood is heb ik een tak afgebroken en die is van binnen groen aan de takken zelf zitten langwerpige rode puntjes(geen doornen)maar wat moet ik doen om mijn struikje tot leven te wekken of moet ik mijn geduld maar opgeven Hebt u advies, met hartelijke dank Vr. gr. Ria
Okke Amerongen 30 april 2014 08:14 uur
Hallo Dehet, Gewoon goed water blijven geven. Dan komt het vast nog wel goed. Een plant krijgt een flinke tik van het verpoten en moet weer even zijn weg vinden om aan water te komen.
Okke Amerongen 30 april 2014 08:18 uur
Hallo Ria, Een kruisbessenstruik die eind april nog kaal is daar mankeert gewoon echt wat aan. De rode puntjes zijn knoppen maar die zouden eind april echt wel uitgelopen moeten zijn. Je kunt het nog een seizoen aankijken maar ik zou de struik door een andere struik vervangen.
Mirjam 24 mei 2014 16:15 uur
Zo’n drie jaar geleden kreeg ik twee kruisbessenplantjes op stam. Laat dat beeld even op je inwerken en bedenk er dan vol fruit bij en een flinke regenbui. Zie je het voor je? Ik heb er, per plant, twee stokken voor gestoken want dit jaar wordt weer een geweldig kruisbessenjaar. 🙂
Dieter 24 mei 2014 21:57 uur
Als je de bes plant, gaat er dan een plant uit groeien?
dany verheecke 27 mei 2014 18:29 uur
eten eekhoorns ook stekelbessen
Annemarie 28 mei 2014 13:19 uur
Ik had in het voorjaar goede hoop op een flinke oogst van mijn groene kruisbes op mijn balkon maar ineens zijn alles (op 4 na) kleine vruchtjes er af gevalllen. Waar kan dat door komen?